Herfst
Deze blog schrijf ik op een zondag in oktober. Het is herfst; er waait een koude wind, de lucht is helder. Door het zolderraam kijk ik uit op het speels bewegen van kleurige blaadjes tegen een blauwe lucht. Afgelopen nacht is de klok verzet en de lange, donkere avonden dienen zich weer aan. Dat doet vaak denken aan gezelligheid, knusheid en huiselijke warmte, maar het kan ook een tijd van duisternis en eenzaamheid zijn.
Wat maak jij mee op dit moment? Is dat nieuw leven, zijn er leuke dingen om naar uit te kijken? Loopt het allemaal gewoon wel lekker? Of lijkt je wereld uiteen te vallen en is er vooral machteloosheid, pijn en verdriet?
We kijken allemaal door onze eigen bril naar de wereld. Hoe wij die ervaren heeft te maken met onze ervaringen uit het verleden onze verwachtingen van de toekomst en van wat er op ons af komt en door ons heen gaat in het hier-en-nu.
In mijn praktijk werk ik vaak met beelden. Beelden kunnen je raken op een niveau waar woorden dat niet altijd goed kunnen. Via verhalen en beelden kom je in het gebied waarin geen onderscheid gemaakt wordt tussen lichaam, gevoel, denken en fantasie. Je gaat voorbij de beperking van het denken en dat geeft nieuwe inzichten.
De kleur van herfstbladeren 
Zo kwam ik net, zoekend naar een leuke foto voor een afsprakenplanner een foto tegen van kleurige herfstbladeren. Met de fijne boswandeling die ik gisteren samen met mijn man maakte nog vers in mijn geheugen viel mijn oog daar al snel op.
Genietend, samen met mijn geliefde in een prachtige omgeving zag ik vooral de prachtige kleuren die de herfst met zich meebrengt en voelde ik me geborgen.
Maar toen ik daarnet die foto tegenkwam, was ik opeens terug op die dag in oktober, toen mijn vader werd begraven.
Ik was 15 jaar en voelde me verdoofd. Toen we in een stoet naar de begraafplaats liepen, waren er opeens die kleine neefjes en nichtjes van mij, die vlak voor mijn voeten enthousiast blaadjes en kastanjes zochten. Dat moment kan ik, ruim 30 jaar later nog steeds heel gemakkelijk terughalen. Dan voel ik weer heel even de leegte en het verdriet en vlak daarna speelt er een glimlach rond mijn mond. Want tegelijkertijd met dat onwerkelijke, verloren gevoel was er ook opeens hoop en nieuw leven.
Zo kunnen beelden een ingang zijn naar wat er diep vanbinnen in je omgaat. Het kunnen letterlijk plaatjes of foto’s zijn, maar ook innerlijke beelden bij een begeleide visualisatie. Binnen Acceptance and Commitment Therapy, (ACT) wordt veel met metaforen (beeldspraak) gewerkt, juist ook omdat dat op een andere, diepere manier bij ons binnenkomt dan alleen woorden.
Soms vraag ik een cliënt zelf foto’s te maken of een voorwerp mee te laten nemen. Teken-of schrijfopdrachten zijn ook mogelijkheden. Belangrijk is daarbij altijd aan te sluiten bij degene met wie ik werk, want dan pas heeft het effect.
Via een beeld kun je contact maken met je gevoelswereld en juist dat is het gebied waarin je het meest vrij bent. Wat roept het beeld bij jou op? En wat zou je daar mee willen? Het kan je helpen om dit samen te doen met iemand die jou, in een veilige omgeving via het stellen van gerichte vragen helpt om te onderzoeken wat het beeld voor jou betekent. Soms is het voldoende om het daarbij te laten, maar het kan ook zijn dat het bezig zijn met een beeld je aanzet om in actie te komen.
Het werken met beelden, zeker ook in therapie kan heel veel brengen, maar het is ook van groot belang om hier zorgvuldig mee om te gaan, bijvoorbeeld als je psychosegevoelig bent. Als je erg uit je evenwicht bent of dreigt te raken, is het verstandig om hulp te vragen bij een ervaren therapeut.
Experiment
In de ervaringsgerichte benadering spreken we liever van experimenten dan van oefeningen, omdat het ervaren op zich voorop staat. Het doen op zich is belangrijker dan het resultaat. Zie ook mijn motto: een pad ontstaat door te lopen. Natuurlijk wil je wel verder komen, maar als je alles van tevoren al precies vastlegt, mis je de ruimte om uit te proberen wat past bij wie jij op dat moment bent en bij de omstandigheden waarin je je bevindt. Om jezelf te kunnen ontwikkelen heb je ook ruimte en vrijheid nodig om dingen uit te proberen.
Een heel eenvoudige manier om eens te “kijken” hoe het kan zijn om met beelden te werken, is de volgende:
- Maak een wandeling en vertraag bewust je tempo. Sta af en toe even stil en neem de tijd om dat wat er om je heen te zien is in je op te nemen.
- Stel je voor dat je een zaklamp in je hand hebt en kijk om je heen terwijl je daarmee telkens een stukje van je omgeving belicht. Kijk ook naar de lucht en de grond.
- Is er iets dat jou opvalt? Iets kan bijvoorbeeld opvallen door de kleur of vorm, het materiaal, de manier waarop het zit, staat of ligt of beweegt of omdat het je ergens aan doet denken
- Maak er een foto van, gewoon met je mobieltje. Het gaat absoluut niet om een professioneel resultaat..
- Maak op een rustig moment even tijd om nog eens goed naar die foto te kijken en merk in jezelf op wat het beeld met je doet.
- Geef de foto een titel, zoals je dat bij een kunstwerk zou doen. Als je wilt kun je ook een tekst of een gedicht schrijven naar aanleiding van die foto of er een tekening bij maken.
- Je kunt dit zo klein of zo uitgebreid maken als je zelf wilt. Het gaat niet om een mooi resultaat, maar om het kennismaken met een (andere) manier van ervaren van de wereld om je heen en die binnen jezelf.
Als je dat leuk vindt mag je via mijn Facebookpagina laten laten weten hoe het voor jou was om dit experiment uit te voeren.