Deze tekst hangt al jaren op mijn prikbord en ik vind ‘m nog steeds passend: Leren is ontdekken wat je reeds weet. Om me heen zie ik dat er heel veel aandacht is voor dingen als werken aan jezelf, fitter en gezonder worden, succesvol zijn in je werk, meer verdienen, een bruisend sociaal leven en een opgeruimd huis. Het aanbod van zelfhulpboeken, trainingen, online webinars en challenges etc. is enorm. En toch blijkt steeds weer uit allerlei onderzoeken dat ontzettend veel mensen zich niet gelukkig voelen, ondanks dat ze er zo hun best voor doen. Daarbij is het ook nog een taboe om toe te geven dat het eigenlijk niet zo goed met je gaat.
Eigen verantwoordelijkheid wordt in onze maatschappij steeds meer benadrukt en dat brengt met zich mee, dat al snel gedacht wordt dat het dan wel je eigen schuld zal zijn als je niet zo succesvol bent. Gevolg: je gaat nog meer je best doen of misschien heb je de hoop al opgegeven dat er iets aan je situatie zal gaan veranderen.
Dat doet me denken aan een bekend verhaal uit het zenboeddhisme. Een professor in de filosofie, die vastgelopen is in zijn gedachten over het leven, gaat op bezoek bij de monnik Nan-in, in de hoop dat deze hem kan helpen. Deze schenkt hem traditiegetrouw een kopje thee in. Maar tot verbijstering van de professor blijft hij doorschenken, ook als de kop al lang gevuld is. Uiteindelijk kan de professor zich niet langer inhouden en roept: Stop alstublieft; ziet u dan niet dat er niets meer bij kan? De monnik antwoordt: Net als dit kopje wordt uw hoofd gevuld met allerlei opvattingen en bespiegelingen en loopt u over van wetenswaardigheden en vooroordelen. Hoe kan ik u iets bijbrengen als u niet eerst uw kop leegmaakt?
Het misverstand is, dat we meer willen worden dan wie we zijn. We zoeken ons geluk buiten onszelf en lopen weg voor onze eigen ongemakkelijke gevoelens. Daardoor raak je de verbinding met jezelf en met de mensen om je heen kwijt.
De vraag is wat je dan wel kunt doen. Het antwoord is eenvoudig: stil staan bij wat voor jou echt belangrijk is. Dat kan door elke dag de tijd te nemen om aandachtig en niet oordelend aanwezig te zijn bij wat er in het hier en nu in je omgaat. Probeer bijvoorbeeld eens de drie minuten meditatie:
- Stop waar je mee bezig bent. Hoe voel je je? Wat denk je? Wat voel je in je lijf? Je hoeft er niets mee, merk het alleen maar bij jezelf op.
- Vervolgens ga je met je aandacht naar je ademhaling. Ook daar hoef je niets aan te veranderen. Volg met je aandacht je inademing en je uitademing, steeds weer opnieuw. Houd dit een tijdje vol. Als je afdwaalt, breng dan je aandacht vriendelijk terug bij je ademhaling.
- Merk dan op, wat er in je lichaam gebeurt. Wat voel je? Is er iets wat je aandacht vraagt? Laat het toe, voor dit moment. Als je merkt dat het je teveel wordt, richt je dan weer op je ademhaling.
- Vervolgens ga je verder met waar je mee bezig was.
Hoewel dit een heel eenvoudige oefening is, is de valkuil natuurlijk dat je ook dit weer zo goed mogelijk wilt doen en het jezelf verwijt als het je niet lukt om zonder te oordelen en zonder af te dwalen bij je gedachten en gevoelens in het hier en nu te blijven, zelfs als je weet dat iedereen hiermee worstelt. Ook kunnen er gedachten en gevoelens naar boven komen die je normaal gesproken uit de weg gaat. De confrontatie aangaan met die gevoelens kan beangstigend zijn, maar tegelijkertijd kun je het gevoel hebben dat je “er iets mee moet.” Het kan helpen om het daar met iemand over te hebben die je vertrouwt. Dat kan bijvoorbeeld een familielid, vriend of collega zijn, maar natuurlijk ben je in mijn praktijk ook van harte welkom.
Als je zonder te oordelen durft stil te staan bij wat er in je omgaat, kan er echt iets veranderen en kun je stappen maken die je verder helpen.
Ik eindig met een andere favoriete spreuk:
Een pad ontstaat door er op te lopen!